Resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO) – jest zespołem zabiegów, których zadaniem lub skutkiem jest przywrócenie podstawowych objawów życia, tj. co najmniej krążenia krwi lub krążenia krwi i oddychania.
Pamiętaj !!! Zanim podejmiesz czynności ratownicze upewnij się, czy jest bezpieczny w miejscu zdarzenia i czy nic Tobie i świadkom zdarzenia nie zagraża. Jeżeli jest bezpiecznie rozpocznij czynności ratownicze.
Sprawdź reakcję poszkodowanego:
- delikatnie potrząśnij za ramiona i głośno zapytaj: „Czy wszystko w porządku??, Czy Pan/Pani mnie słyszy??, Co się stało??”
Jeżeli reaguje:
- zostaw poszkodowanego w pozycji, w której go zastałeś, o ile nie zagraża mu żadne niebezpieczeństwo,
- dowiedz się jak najwięcej o stanie poszkodowanego i wezwij pomoc, jeśli będzie potrzebna,
- regularnie oceniaj jego stan.
Jeżeli nie reaguje:
- głośno zawołaj o pomoc,
- odwróć poszkodowanego na plecy, a następnie udrożnij drogi oddechowe, wykonując odgięcie głowy i uniesienie żuchwy: umieść jedną rękę na czole poszkodowanego i delikatnie odegnij jego głowę do tyłu, pozostawiając wolny
kciuk i palec wskazujący tak, aby zatkać nimi nos jeżeli potrzebne będą oddechy ratunkowe, opuszki palców drugiej reki umieść na żuchwie poszkodowanego, a następnie unieś ją w celu udrożnienia dróg oddechowych. Utrzymując drożność dróg oddechowych wzrokiem, słuchem i dotykiem oceń, czy występuje prawidłowy oddech. Oceń wzrokiem ruchy klatki piersiowej, i nasłuchuj przy ustach poszkodowanego szmerów oddechowych, staraj się wyczuć ruch powietrza na swoim policzku. W pierwszych minutach po zatrzymaniu krążenia poszkodowany może słabo oddychać lub wykonywać głośne, pojedyncze westchnięcia. Nie należy ich mylić z prawidłowym oddechem. Na ocenę wzrokiem, słuchem i dotykiem przeznacz nie więcej niż 10 sekund. Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości czy oddech jest prawidłowy, działaj tak, jakby był nieprawidłowy.
Jeżeli oddech jest prawidłowy:
- ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej,
- poproś kogoś o wezwanie pomocy lub sam wezwij pomoc pogotowie – tel. alarmowy 999, straż pożarna – tel. alarmowy 998, numer alarmowy 112
- regularnie oceniaj oddech.
Jeżeli jego oddech nie jest prawidłowy:
- poproś kogoś o wezwanie pomocy, a jeżeli jesteś sam, wezwij pogotowie
i rozpocznij uciskanie klatki piersiowej zgodnie z poniższym opisem: - uklęknij obok poszkodowanego,
- ułóż nadgarstek jednej ręki na środku mostka poszkodowanego,
- ułóż nadgarstek drugiej reki na pierwszym,
- spleć palce obu dłoni i upewnij się, że nie będziesz wywierać nacisku na żebra poszkodowanego,
- nie uciskaj nadbrzusza ani dolnej części mostka,
- pochyl się nad poszkodowanym,
- wyprostowane ramiona ustaw prostopadle do mostka i uciskaj na głębokość
4 – 5 cm, - po każdym uciśnięciu zwolnij nacisk na klatkę piersiową, nie odrywając dłoni od mostka.
- Powtarzaj uciśnięcia z częstotliwością 100/min (nieco mniej niż 2 uciśnięcia/s), okres uciskania i zwalniania nacisku (relaksacji) mostka powinien być taki sam.
- Połącz uciskanie klatki piersiowej z oddechami ratowniczymi:
- po wykonaniu 30 uciśnięć klatki piersiowej udrożnij drogi oddechowe, odginając głowę i unosząc żuchwę,
- zaciśnij skrzydełka nosa, używając palca wskazującego i kciuka ręki umieszczonej na czole poszkodowanego,
- pozostaw usta delikatnie otwarte jednocześnie utrzymując uniesienie żuchwy,
- weź normalny wdech i obejmij szczelnie usta poszkodowanego swoimi ustami,
upewniając się, że nie ma przecieku powietrza, - wdmuchuj powoli powietrze do ust poszkodowanego przez około 1 sekundę (tak jak przy normalnym oddychaniu), obserwując jednocześnie czy klatka piersiowa się unosi; taki oddech ratowniczy jest efektywny, utrzymując odgięcie głowy i uniesienie żuchwy, odsuń swoje usta od ust poszkodowanego i obserwuj czy podczas wydechu opada jego klatka piersiowa,
- jeszcze raz nabierz powietrza i wdmuchnij do ust poszkodowanego, dążąc do wykonania dwóch skutecznych oddechów ratowniczych, następnie ponownie ułóż ręce w prawidłowej pozycji na mostku i wykonaj kolejnych 30 uciśnięć klatki piersiowej,
- kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze w stosunku 30 : 2,
- przerwij swoje działanie w celu sprawdzenia stanu poszkodowanego tylko gdy zacznie on prawidłowo oddychać. W innym przypadku nie przerywaj resuscytacji.
Jeżeli wykonane na wstępie oddechy ratownicze nie powodują uniesienia się klatki piersiowej jak przy normalnym oddychaniu, wykonaj następujące czynności:
- sprawdź jamę ustną poszkodowanego i usuń widoczne ciała obce,
- sprawdź, czy odgięcie głowy i uniesienie żuchwy są poprawnie wykonane,
- wykonaj nie więcej niż 2 próby wentylacji za każdym razem, zanim podejmiesz ponownie uciskanie klatki piersiowej. Jeżeli na miejscu zdarzenia jest więcej niż jeden ratownik powinni oni się zmieniać podczas prowadzenia RKO co 1 – 2 minuty, aby zapobiec zmęczeniu. Należy zminimalizować przerwy w resuscytacji podczas zmian.
RKO ograniczona wyłącznie do uciśnięć klatki piersiowej możesz prowadzić w następujących sytuacjach:
- Jeżeli nie jesteś w stanie lub nie chcesz wykonywać oddechów ratowniczych, zastosuj uciśnięcia klatki piersiowej.
- Jeżeli stosujesz wyłącznie uciśnięcia klatki piersiowej, wykonuj je bez przerwy, z częstotliwością 100 uciśnięć/min.
- Przerwij swoje działanie w celu sprawdzenia stanu poszkodowanego tylko wtedy, jeżeli zacznie on prawidłowo oddychać. W innym przypadku nie przerywaj resuscytacji.
Kontynuuj resuscytację do czasu gdy:
- przybędą wykwalifikowane służby medyczne i przejmą działania,
- poszkodowany zacznie prawidłowo oddychać,
- ulegniesz wyczerpaniu.
Kiedy wezwać pomoc ?
Podstawowe znaczenie dla służb medycznych ma jak najszybsze wezwanie pomocy:
- jeśli pomocy udziela co najmniej 2 ratowników, jeden powinien rozpocząć resuscytację, a drugi natychmiast wezwać pomoc po stwierdzeniu, że poszkodowany nie oddycha,
- jeśli poszkodowany jest osobą dorosłą, pojedynczy ratownik udzielający pomocy powinien założyć, że przyczyną jest patologia układu krążenia i natychmiast wezwać pomoc po stwierdzeniu, że poszkodowany nie oddycha.
Jednakże jeśli prawdopodobną przyczyną utraty przytomności są zburzenia oddechowe, np. w:
- urazie,
- utonięciu,
- zadławieniu,
- zatruciu alkoholem lub lekami,
- lub jeśli poszkodowanym jest niemowlę lub dziecko Przed wezwaniem pomocy przez około 1 minutę prowadzić resuscytację.