Marka WAŁ POMORSKI 1945
Stowarzyszenie WAŁ POMORSKI 1945
Wał Pomorski 1945 to nowa regionalna marka turystyczna – unikatowe pamiątki i obiekty historyczne, naturalne walory regionu – czyste jeziora i lasy, a także bogata oferta wydarzeń związanych z II wojną światową.
Wał Pomorski 1945 to marka zbudowana przez jej mieszkańców. Dziś w Stowarzyszeniu znajdują się gminy: Biały Bór, Borne Sulinowo, Człopa, Jastrowie, Mirosławiec, Szczecinek, Tuczno i Wałcz. Swoją gotowość do dołączenia zadeklarowała również gmina wiejska Wałcz. Efektem wdrożenia marki ma być maksymalne wykorzystanie istniejących obiektów i tradycyjnych wydarzeń plenerowych. Efektem ma być również oznakowanie wjazdów na teren gmin oraz poszczególnych obiektów turystycznych. Budowanie marki regionalnej to także, a może przede wszystkim, integrowanie mieszkańców wokół nowej idei.
Trasa Bunkrów Wału Pomorskiego
Długość 28 km.
Przebieg trasy: Szwecja – Golcowe Bagno – Zdbice – Szwecja. Oznakowana została tabliczkami z nazwą trasy.
Trasa rozpoczyna się przy szkole w Szwecji. Ten skromny budynek w lutym 1945 r. odegrał ważną rolę w walkach o Wał Pomorski. Tu bowiem mieścił się sztab dowódcy 4 dywizji 1 Armii Wojska Polskiego pod dowództwem gen. Kieniewicza.
Ze Szwecji wyjeżdżamy drogą do Zdbic. Trasa prowadzi prosto do „Przesmyku Śmierci”, który znajduje się między jeziorami Smolno i Zdbiczno. Tu w 1945 r. toczyły się zacięte walki prowadzone przez żołnierzy polskiej 4 Dywizji Piechoty.
Szlak wiedzie przez malownicze tereny, z drogi widoczne są rzeczka Zdbica, Staw Leszczyńskiego, florystyczny rezerwat Golcowe Bagno, chroniący torfowiska przejściowe. Na całej trasie można spotkać pozostałości umocnień Wału Pomorskiego.
W Zdbicach warto zwrócić uwagę na pamiątkowy obelisk oraz pozostałości umocnień Wału Pomorskiego. Po prawej znajduje się parking i skansen militarny. Trasa wiedzie drogą w stronę Szwecji, po czym skręca w prawo w drogę leśną. Po prawej stronie widoczna jest Stanica Harcerska. Szlak idzie prosto, mija „Przesmyk Śmierci” i kieruje się do Szwecji, gdzie kończy się w miejscu swego rozpoczęcia.
Niewątpliwie atrakcją powiatu wałeckiego są umocnienia i liczne schrony będące pozostałością po Wale Pomorskim z czasów II wojny światowej. Pas fortyfikacji rozciąga się wzdłuż jezior od Szczecinka przez Kręgi, Dudylany, na zachód do Nadarzyc. Linia umocnień przebiega następnie wzdłuż zachodniego brzegu jezior: Dobre, Zdbiczno, Smolne i Lubiana, dalej przez Wałcz, brzegiem jeziora Raduń, przez Strączno i Strzalin do Tuczna, skąd wiedzie wzdłuż jezior na zachód od Człopy i dalej zachodnim brzegiem Drawy oraz północnym Noteci – do Santoka. Większe skupiska schronów, a także pozostałości rowów strzeleckich i przeciwpancernych położone są koło Nadarzyc, Zdbic, Wałcza i Strzalina. Główne walki o przełamanie Wału Pomorskiego miały miejsce w rejonie Zdbic, Szwecji, Golców i Iławca (Gmina Wałcz).
Grupa Warowna Cegielnia to obecnie skansen militarny będący oddziałem Muzeum Ziemi Wałeckiej. Skansen obejmuje fragment umocnień Wału Pomorskiego i pawilon wystawowy prezentujący przedmioty związane z historią walk na terenie Pojezierza Wałeckiego. Jest tu też ekspozycja terenowa – pod wiatą zgromadzono broń i pojazdy wojskowe. Ekspozycja ta stale jest wzbogacana o nowe elementy. Otwarcie Skansenu Fortyfikacyjnego – Grupa Warowna Cegielnia było zorganizowaną imprezą plenerową, która otrzymała nagrodę Marszałka Województwa.
Turyści mogą codziennie, przez cały rok zgłębiać tajemnice przeszłości. Grupa Warowna Cegielnia organizuje różnego rodzaju eventy historyczne, takie jak Noc Muzeów, bunkrowe spotkania Miłośników Zabytkowych Pojazdów czy Interaktywny Piknik Militarny. Podczas imprez plenerowych odwiedzający mogą uczestniczyć w prelekcjach dotyczących czasów II wojny światowej, podziwiać wystawy planszowe związane z tematyką walk I i II Armii Wojska Polskiego czy wziąć udział w zlocie zabytkowych pojazdów kończącym się wspólnym biesiadowaniem przy prawdziwej wojskowej grochówce. Więcej informacji mogą Państwo uzyskać pod numerem tel.: 668 834 719 oraz na stronie internetowej: cegielnia@bunkry.eu
Grupa Warowna Cegielnia
Bunkry Grupy Warownej „Góra Wisielcza” w Strzalinach oraz Rezerwat Przyrody „Strzaliny koło Tuczna” powstały w latach 1935-1938 i wchodziły w skład umocnień Wału Pomorskiego. Część nadziemna to niewielki fragment kompleksu, którego ukryte pod ziemią obiekty sięgają kilkunastu metrów w głąb, a prowadzące do schronów korytarze boczne łącznie miały ponad 800 m długości. Bunkry „Góry Wisielczej” są udostępnione do zwiedzania. Część podziemna fortyfikacji została objęta okresowym zakazem wstępu (od 15 września do 15 kwietnia). Na tym terenie znajduje się Rezerwat przyrody „Strzaliny koło Tuczna” o powierzchni ponad 17 ha, który utworzono w 2008 r. w celu ochrony jednego z największych znanych zimowisk nietoperzy w Polsce (źródło: „Przewodnik turystyczny” – Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Pile).
Bunkry „Wisielcza Góra” Strzaliny koło Tuczna